Біліктілік бағдарламасын әзірлеуге арналған ұсыныстар
(ҚР ЕХӘҚМ 18.08.2023 жылғы № 348 бұйрығы)
Біліктілік бағдарламалары:
1) жалпы ережелер, атап айтқанда:
біліктілік бағдарламасының атауы, тиісті кәсіптік стандарттың атауына нұсқау, ал ол болмаған кезде – белгілі бір жабдықты, әдіснаманы және (немесе) құралдарды пайдалана отырып, белгілі бір жұмыс жағдайларында білімді, іскерлікті және дағдыларды қолдану жөніндегі біліктілік талаптарына (біліктілік талаптарын қоса бере отырып) нұсқау;
глоссарий (біліктілік бағдарламасында пайдаланылатын терминдер мен анықтамалардың, қысқартулардың тізбесін қамтиды);
біліктіліктің сипаттамасы (кәсіптің коды мен атауы, ұлттық біліктілік шеңберінің (бұдан әрі – ҰБШ)/ салалық біліктілік шеңберінің (бұдан әрі - СБШ), еңбек функцияларының сипаттамасы, жеке дағдыны немесе дағдылар тобын тану, жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар, формалды емес және информалды білім беру кезіндегі тану шарттары, тыйым салулар мен шектеулер, пайдаланылатын жабдықтар, әдіснамалар және құралдар);
емтиханның құрылымы мен форматы (онлайн және (немесе) офлайн): емтихан құрылымының сипаттамасы және емтиханның форматы (онлайн және (немесе) офлайн) көрсетіледі. Мамандыққа, кәсіптік біліктілікке және салалық ерекшелікке қойылатын талаптарға байланысты емтихан теориялық білімді тексеруге арналған тапсырмаларды, сондай-ақ емтиханның әр кезеңін тапсыру ұзақтығы, шарттары мен реттілігін көрсете отырып, кәсіптік дағдылар мен дағдыларды тексеруге арналған практикалық тапсырмаларды қамтиды;
бағалау құрылымы: үміткердің емтиханның теориялық және практикалық кезеңін, қажетті кәсіптік біліктілікке сәйкестігі туралы білімін, машығы мен дағдыларын сәтті орындау критерийлеріне негізделген қорытынды бағалау қалай қалыптасатыны көрсетіледі. Бағалау кезінде емтиханның теориялық және практикалық кезеңдерінен өту, жеке құзыреттіліктерді бағалау үшін баллдарды бөлудің үлестік градациясы анықталады;
2) емтиханның теориялық кезеңі туралы мәліметтер, атап айтқанда:
теориялық білімді тексеруге арналған тапсырмалар туралы ақпарат: теориялық сұрақтарға жазбаша немесе ауызша жауаптар, принциптерді, фактілерді, тұжырымдамалар мен теорияларды түсінуді өлшеу;
көрсетілген білім көлемін (тақырыптарды, бөлімдерді)игеру үшін қажетті сағаттар санын көрсете отырып, кәсіби біліктілікті бағалау үшін қажетті білім көлемі (тақырыптар, бөлімдер);
3) емтиханның практикалық кезеңі туралы мәліметтер, атап айтқанда:
практикалық дағдылар мен дағдыларды тексеруге арналған тапсырмалардың түрі мен мазмұны туралы ақпарат. Мысалы, есептеулерді орындау, жағдайды және әрекетті жағдайға жауап ретінде модельдеу, сұхбат, тапсырманы іс жүзінде орындау;
әр дағдыға жету үшін қажетті сағаттар санын көрсете отырып, кәсіби біліктілік үшін қажет дағдылардың тізімі.
Практикалық жұмысты сипаттау үшін біліктілік бойынша технологиялық карта және (немесе) жеке дағды немесе дағдылар тобы бойынша технологиялық карта қолданылады. Технологиялық карта практикалық жұмысты орындау алгоритмін кезеңдер, шикізат немесе материалдар саны, қажетті жабдықтардың тізімі, шарттар, процестер, дайын өнімге қойылатын талаптар, уақыт нормалары көрсетілген схема түрінде сипаттайды.
Бұл ретте жабдықты пайдалану, қауіпсіздік техникасы бойынша талаптар көрсетіледі.
Практический этап экзамена предусматривает:
1) жұмыс материалдарын (құралдарын) іріктеу және практикалық тапсырманы орындауға дайындау және тапсырманы орындау жоспарын әзірлеу;
2) жеке қорғаныс құралдарын таңдау (жеке қорғаныс құралдарының кездейсоқ жиынтығынан: көзілдірік, дулыға, қолғап, алжапқыш және т. б.);
3) тапсырманы іс жүзінде орындау;
4) міндетті негізде жүргізілетін және кәсіптік біліктілікке қойылатын талаптарға сәйкес (кәсіптік стандарттарда, ал олар болмаған кезде – біліктілік талаптарында) жеке құзыреттерді бағалау әдістерін қамтитын жеке құзыреттерді бағалау;
5) бағалау критерийлері: емтиханның теориялық және практикалық кезеңдерін бағалау әдістері.
Емтиханның теориялық және практикалық кезеңдерін, жеке құзыреттіліктерді бағалау кезінде "тапсырды" және "тапсырған жоқ" бағасы қолданылады. Емтиханның теориялық кезеңіндегі сұрақтардың жалпы санынан 70 (жетпіс) пайыздан астам дұрыс жауап алған үміткер емтиханның практикалық кезеңін тапсыруға жіберіледі.
Емтиханның теориялық және практикалық кезеңдерінің нәтижелері кәсібибіліктілікті танудың қорытынды бағасын қалыптастыру кезінде ескеріледі.