ҰБЖ туралы
Ұлттық біліктілік жүйесі (ҰБЖ) білім беру мен дайындық жүйелері мен еңбек нарықтарының өзара іс-қимыл сапасын жақсартуға бағытталған. Халықаралық тәжірибеде, соңғы бес жылда ұлттық біліктілік стандарттары жүйесіне көшетін елдер санының қарқынды өсуі байқалды.
Қазақстанда ҰБЖ дамуы 2012 жылдан басталды. ҰБЖ - еңбек нарығы тарапынан біліктілікке сұранысты және білім беру жүйесі, оның ішінде информалды тарапынан біліктілік ұсынысын реттеу, келісу механизмдерінің құқықтық және институционалдық құралдарының кешені.
Елде біліктілік жүйесінің бар болуы мыналарды жасауға мүмкіндік береді:
- еңбек нарығының сұраныстарына сәйкес білім беру және кәсіптік даярлау сапасын арттыру арқылы еңбек ресурстарының сапасын қамтамасыз ету жүйесін;
- еңбек ресурстарының ұтқырлығын арттыру және Қазақстанның еңбек нарығын біліктілігі жоқ жұмыс күшінен қорғау жүйесін;
- әрбіреуіңіз үшін өмір бойы оқыту жүйесі және елдегі кәсіби біліктілікті тану механизмдерді қолдау (дағдыларды тану).
ҰБЖ базалық құралдары:
- ұлттық біліктілік шеңбері (ҰБШ), ол әрбір біліктілік деңгейі (сегіз деңгей) үшін кәсіптік қызметтің жалпы сипаттамалары мен білім беру деңгейінің сипаттамасынан тұрады. ҰБШ әзірлеуді және (немесе) өзектендіруді Қазақстан Республикасының Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі Қазақстан Республикасының Оқу- ағарту, ғылым және жоғары білім министрліктерімен бірлесіп жүргізеді.
- Салалық біліктілік шеңбері (СБШ) Орындалатын жұмыстардың күрделілігіне және салада пайдаланылатын білімдердің, іскерліктер мен құзыреттердің сипатына қарай Қазақстан Республикасының Ұлттық қызметтер жіктеуіші (ҰҚЖ), ҰБШ негізінде әзірленеді және мамандар біліктілігіне қойылатын талаптарды деңгейлер бойынша жіктейді. СБШ әзірлеуді және (немесе) өзектендіруді салалық мемлекеттік органдар жүргізеді және кәсіптік біліктіліктер жөніндегі салалық кеңестер бекітеді.
- Кәсіптік стандарт (КС) ресми және (немесе) бейресми және (немесе) информалды білім беруді, біліктілік пен құзыреттілік деңгейін, кәсіптік қызметтің нақты саласындағы еңбек мазмұнын, сапасы мен жағдайларын ескере отырып, білімге, іскерлікке, дағдыларға, жұмыс тәжірибесіне қойылатын жалпы талаптарды белгілейтін жазбаша ресми құжат болып табылады. КС әзірлеуді және (немесе) өзектендіруді салалық мемлекеттік органдар ҰҚЖ, СБШ негізінде жүзеге асырады. КС бекітуді кәсіптік біліктілік жөніндегі салалық кеңеспен және уәкілетті органмен келісім бойынша салалық мемлекеттік органдармен жүргізіледі. Кәсіптік біліктілігі тану жүзеге асырылатын кәсіптер Кәсіптік біліктілік жөніндегі ұлттық кеңестің ұсынымдары негізінде кәсіптер тізіліміне енгізіледі. Кәсіптер тізілімін қалыптастыруды, өзектендіруді және жүргізуді Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігімен Ұлттық біліктілік жүйесінің (Сareer Enbek) цифрлық платформасында жүзеге асырылады.